Obeležavanje 17. godišnjice stradanja Srba u hrvatskoj vojno-policijskoj akciji "Bljesak" u zapadnoj Slavoniji kao i ranije u Srbiji obeleženo parastosima, a u Hrvatskoj veličanjem te akcije.
Parastosom u Crkvi Svetog Marka u Beogradu je danas obeležena 17. godišnjica stradanja Srba u hrvatskoj vojno-policijskoj akciji "Bljesak" u zapadnoj Slavoniji, u kojoj je poginulo i nestalo oko 300 ljudi.
Parastos je služio starešina crkve Trajan Kojić, uz prisustvo stotinak članova porodica i rođaka stradalih i predstavnika izbegličkih udruženja.
Direktor Dokumentaciono-informativnog centra "Veritas" Savo Štrbac kazao je da je tokom dvodnevne akcije "Bljesak" prisilno proterano oko 15.000 Srba i ubijeno ili nestalo 283 osobe, među kojima 57 žena i devetoro dece mlađe od 14 godina.
Štrbac je kazao je do sada se od ukupnog broja poginulih i nestalih posle 17 godina traga za telima još 78 osoba.
U Okučanima u zapadnoj Slavoniji, u prisustvu visokih zvaničnika, održana centralna manifestacija povodom obeležavanja 17 godina od operacije "Bljesak".
"Bljesak, Oluja i reintegracija hrvatskog Podunavlja potporni su stubovi današnje hrvatske države", rekao je u Okučanima predsednik Hrvatskog sabora Boris Šprem. On je istakao da su "visoka profesionalnost hrvatskih branilaca i doslednost hrvatskih građana u očuvanju mira, slobode, demokratije i osnovnih ljudskih prava i bili hrvatska ulaznica, najpre u NATO, a onda i u EU".
Zbog toga je obaveza svih hrvatskih građana da čuvaju dostojanstvo rata 90-ih i hrvatskih branilaca i da nikada nikom ne dozvole da njima manipulišu, rekao je Šprem.
On je rekao da je Bljesak, "zato što je bila pravedna, oslobodilačka i odbrambena operacija, bila osuđena na uspeh". "Bljesak je ujedno bio i prelomna tačka Domovinskog rata, koja je uverila međunarodnu zajednicu u pravednost i legitimnost hrvatskih ciljeva, kao i svu pogubnost Miloševićeve agresorske politike", rekao je šef Sabora.
On je bio i jedini iz državnog vrha jer su predsednik Hrvatske Ivo Josipović i premijer Zoran Milanović poslali svoje izaslanike načelnika Glavnog štaba Hrvatske vojske Dragu Lovrića i ministra odbrane Antu Kotromanovića. S njima su u Spomen parku hrvatskih vitezova, vence položili i potpredsednici Sabora iz HDZ-a, bivša premijerka Jadranka Kosor i bivši šef Sabora Vladimir Šeks.
Nakon skupa Šprem je otvorio sportske susrete veterana brodsko-posavske županije.
Hrvatski mediji ističu da je 1. i 2. maja za samo 36 časova zauzeto 500 kvadratnih kilometarauz gubitke od 42 mrtva i 162 ranjena, čime je uspostavljena kontrola nad autoputem Zagreb - Beograd i železničkom prugom prema istoku Hrvatske.
Ni juče kad je Josipović primio učesnike operacije, ni danas niko iz vlasti ili medija nije rekao ni reč o zločinima nad Srbima za vreme i nakon te operacije koji su, uz egzodus 15.000 Srba u BiH, od kojih se mali broj vratio, drastično izmenili etničku sliku tog dela zemlje.
Danas se navršava 17. godina od ofanzive hrvatskih snaga na područje zapadne Slavonije koje je do tada bilo u sastavu samoproklamovane Republike Srpske Krajine (RSK) i pod zaštitom Ujedinjenih Nacija.
Oko 16.000 pripadnika hrvatskih snaga napalo je iz više pravaca manje od 4.000 pripadnika tadašnje Vojske Republike Srpske Krajine 1. maja u 5.30 sati, a stanovništvo je zatečeno na spavanju.
Iznenadnim udarom presečeni su gradovi Pakrac i Okučani s okolinom, a u okruženju hrvatskih snaga našlo se 6.000 Srba, što znači da je napadača bilo više nego stanovnika u ovoj oblasti, a odnos broja vojnika četiri prema jedan.
Umesto da spreče agresiju, zaštitne snage UN, na vreme upozorene od hrvatskih generala, povukle su se na bezbedna mesta.
Narod Zapadne Slavonije krenuo je u egzodus spašavajući gole živote, a na putu prema "mostu spasa" preko reke Save, koji vodi u Republiku Srpsku, kolone srpskih izbeglica sustizale su avionske bombe, maljutke iz helikoptera, topovske granate i snajperski meci.
Ranjenici su gaženi tenkovskim gusenicama ili dokrajčeni noževima.
U akciji "Bljesak" stradao je veliki broj srpskih civila, a oko 30.000 njih je napustilo to područje.
Prema izveštaju Hrvatskog helsinškog odbora za ljudska prava (HHO), koji je predstavljen 24. jula 2003, u akciji "Bljesak" pripadnici hrvatske vojske ubili su ukupno 83 srpska civila.
Od tog broja, njih 30 ubijeno je u napadima na izbegličke kolone, a 53 osobe su ubijene u svojim kućama.
Prema podacima Dokumentaciono-informativnog centra Veritas iz aprila 2003, prvih dana maja 1995. ubijeno je ili nestalo 283 Srba iz zapadne Slavonije, među kojima 57 žena i devetoro dece do 14 godina starosti.
U julu 2010. na mesnom groblju u selu Medari u blizini Nove Gradiške u zapadnoj Slavoniji, ekshumirano je 28 tela, među njima i dece, iz zajedničke grobnice nastale tokom akcije "Bljesak", a u maju prošle godine ekshumirano je 48 Srba ubijenih u toj akciji na mesnom groblju u selu Vrboljani.
Dokumentaciono-informativni centar Veritas je saopštio, u novembru 2011, da je u Zagrebu identifikovano 14 posmrtnih ostataka Srba koji su poginuli u akciji hrvatske vojske i policije "Bljesak", kao i da je do sada eshumirano 111 srpskih leševa iz zajedničkih grobnica u Medarima (28), Okučanima (34), Vrboljanima (48) i u Šeovici (1).
Od ukupnog broja žrtava do sada je rasvetljena sudbina samo 75 lica, od toga 37 na području RS, bilo da su avionskim bombama ili artiljerijskim granatama ubijeni na desnoj obali Save, bilo da su na tu stranu reke mrtvi prevezeni ili umrli od zadobijenih povreda, dok je ostalih 38 identifikovano od marta prošle do aprila ove godine.
Civili koji nisu mogli ili nisu želeli da napuste ognjišta, ako su imali sreću da prežive, smešteni su u logore za civile, dok su srpska imanja i pravoslavne svetinje opljačkani, opustošeni i uništeni.
U "Bljesku" je zarobljeno oko 1.450 pripadnika Srpske Vojske Krajine.
Nakon zarobljavanja, hrvatski sudovi su velikih broj Srba osudili na dugogodišnje kazne zatvore za različite vrste navodnih zločcina, a nekoliko desetina zarobljenika bilo je više godina u zloglasnom logoru Lora u Splitu.
Dan po otpočinjanju akcije "Bljesak" bivši predsednik RSK Milan Martić naredio je raketiranje Zagreba koje je trajalo dva dana, zbog čega je kasnije optužen pred Haškim sudom i osuđen na 35 godina zatvora.
Snage bivše RSK ispalile su na grad 23 projektila i tada je poginulo šest ljudi, a 176 osoba je ranjeno.
Zbog ratnih zločina počinjenih u akciji "Bljesak" i "Oluja" Tribunal za ratne zločine u Hagu pripremao je optužnicu protiv tadašnjeg predsednika Hrvatske Franje Tuđmana (preminuo 1999. godine).
U aprilu 2001. godine haški istražitelji saslušali su bivšeg načelnika GŠ Hrvatske vojske Petra Stipetića, ali je on nakon sprovedene istrage oslobođen sumnji za zločine počinjene tokom akcija "Medački džep", "Bljesak" i "Oluja".
Haški istražitelji su, takođe, saslušali više osumnjičenih hrvatskih oficira, ali protiv njih nisu podignute optužnice.
U julu 2005. godine Tužilaštvo je primilo prijavu protiv generala Mladena Kruljca, zbog ratnog zločina u zapadnoj Slavoniji u vreme operacije "Bljesak".
Ta prijava prosleđena je i nadležnom tužilaštvu u Slavonskom Brodu, ali protiv njega nikada nije podignuta optužnica.
Mesec dana kasnije, povodom 10. godišnjice akcije Oluja, kojom su hrvatske snage povratile kontrolu nad Kninskom krajinom, tadašnji predsednik Hrvatske Stjepan Mesić unapredio je Kruljca u čin general-pukovnika.
MUP Republike Srpske je 2008. podneo krivične prijave Odeljenju za ratne zločine Tužilaštva BiH protiv najviših predstavnika hrvatske vojske i policije, ali je predmet još u "fazi analize".
I Tužilaštvo za ratne zločine Srbije otvorilo je pretkrivični postupak za krivično delo ratnog zločina protiv civilnog stanovništva počinjenog nad 10 meštana u selu Merdare, ali je i ovaj predmet još u "fazi prikupljanja informacija".
Nevladine organizacije Inicijativa mladih za ljudska prava za Hrvatsku i Srpski demokratski forum prošle sedmice podnele su krivičnu prijavu protiv počinilaca ratnih zločina protiv ratnih zarobljenika.
Prijava je podneta protiv nepoznatih počinilaca, odnosno komandira i odgovornih lica u jedinicama policije i vojske koje su maltretirale ratne zarobljenike u logorima smeštenim u nekoliko gradova, pre svega u Varaždinu, gde je tretman bio najbrutalniji.
U Varaždinu je oko 500 zarobljenika s područja Pakraca, koji su se predali 4. maja, dve sedmice bilo prebijano i mučeno, ali i lišavano sna i ponižavano.
Većina njih je nakon puštanja otišla konvojem UN-a u BiH.
U operaciji "Bljesak" Hrvatska je dovršila etničko čišćenje u kome je, počev od 1991. godine, iz zapadne Slavonije izgnano oko 67.000 Srba, a vratilo se samo 1.500, uglavnom, starijih ljudi.
"Bljesak" je potpuno promenio etničku strukturu tih krajeva u odnosu na 1991. jer su u kuće izbeglih Srba u velikom broju došli doseljenici iz BiH i s Kosova, pa tako i Okučani, pre rata srpska varošica, sada imaju više stanovnika Hrvata.
Upravo u Okučanima predstavnici hrvatske države svakog 1. maja kao pobedu slave dan kada su zauzeli zapadnu Slavoniju uz gubitke od 42 mrtva i 162 ranjena pripadnika svojih oružanih snaga.
(agencije/MONDO)
Parastos je služio starešina crkve Trajan Kojić, uz prisustvo stotinak članova porodica i rođaka stradalih i predstavnika izbegličkih udruženja.
Direktor Dokumentaciono-informativnog centra "Veritas" Savo Štrbac kazao je da je tokom dvodnevne akcije "Bljesak" prisilno proterano oko 15.000 Srba i ubijeno ili nestalo 283 osobe, među kojima 57 žena i devetoro dece mlađe od 14 godina.
Štrbac je kazao je do sada se od ukupnog broja poginulih i nestalih posle 17 godina traga za telima još 78 osoba.
U Okučanima u zapadnoj Slavoniji, u prisustvu visokih zvaničnika, održana centralna manifestacija povodom obeležavanja 17 godina od operacije "Bljesak".
"Bljesak, Oluja i reintegracija hrvatskog Podunavlja potporni su stubovi današnje hrvatske države", rekao je u Okučanima predsednik Hrvatskog sabora Boris Šprem. On je istakao da su "visoka profesionalnost hrvatskih branilaca i doslednost hrvatskih građana u očuvanju mira, slobode, demokratije i osnovnih ljudskih prava i bili hrvatska ulaznica, najpre u NATO, a onda i u EU".
Zbog toga je obaveza svih hrvatskih građana da čuvaju dostojanstvo rata 90-ih i hrvatskih branilaca i da nikada nikom ne dozvole da njima manipulišu, rekao je Šprem.
On je rekao da je Bljesak, "zato što je bila pravedna, oslobodilačka i odbrambena operacija, bila osuđena na uspeh". "Bljesak je ujedno bio i prelomna tačka Domovinskog rata, koja je uverila međunarodnu zajednicu u pravednost i legitimnost hrvatskih ciljeva, kao i svu pogubnost Miloševićeve agresorske politike", rekao je šef Sabora.
On je bio i jedini iz državnog vrha jer su predsednik Hrvatske Ivo Josipović i premijer Zoran Milanović poslali svoje izaslanike načelnika Glavnog štaba Hrvatske vojske Dragu Lovrića i ministra odbrane Antu Kotromanovića. S njima su u Spomen parku hrvatskih vitezova, vence položili i potpredsednici Sabora iz HDZ-a, bivša premijerka Jadranka Kosor i bivši šef Sabora Vladimir Šeks.
Nakon skupa Šprem je otvorio sportske susrete veterana brodsko-posavske županije.
Hrvatski mediji ističu da je 1. i 2. maja za samo 36 časova zauzeto 500 kvadratnih kilometarauz gubitke od 42 mrtva i 162 ranjena, čime je uspostavljena kontrola nad autoputem Zagreb - Beograd i železničkom prugom prema istoku Hrvatske.
Ni juče kad je Josipović primio učesnike operacije, ni danas niko iz vlasti ili medija nije rekao ni reč o zločinima nad Srbima za vreme i nakon te operacije koji su, uz egzodus 15.000 Srba u BiH, od kojih se mali broj vratio, drastično izmenili etničku sliku tog dela zemlje.
Danas se navršava 17. godina od ofanzive hrvatskih snaga na područje zapadne Slavonije koje je do tada bilo u sastavu samoproklamovane Republike Srpske Krajine (RSK) i pod zaštitom Ujedinjenih Nacija.
Oko 16.000 pripadnika hrvatskih snaga napalo je iz više pravaca manje od 4.000 pripadnika tadašnje Vojske Republike Srpske Krajine 1. maja u 5.30 sati, a stanovništvo je zatečeno na spavanju.
Iznenadnim udarom presečeni su gradovi Pakrac i Okučani s okolinom, a u okruženju hrvatskih snaga našlo se 6.000 Srba, što znači da je napadača bilo više nego stanovnika u ovoj oblasti, a odnos broja vojnika četiri prema jedan.
Umesto da spreče agresiju, zaštitne snage UN, na vreme upozorene od hrvatskih generala, povukle su se na bezbedna mesta.
Narod Zapadne Slavonije krenuo je u egzodus spašavajući gole živote, a na putu prema "mostu spasa" preko reke Save, koji vodi u Republiku Srpsku, kolone srpskih izbeglica sustizale su avionske bombe, maljutke iz helikoptera, topovske granate i snajperski meci.
Ranjenici su gaženi tenkovskim gusenicama ili dokrajčeni noževima.
U akciji "Bljesak" stradao je veliki broj srpskih civila, a oko 30.000 njih je napustilo to područje.
Prema izveštaju Hrvatskog helsinškog odbora za ljudska prava (HHO), koji je predstavljen 24. jula 2003, u akciji "Bljesak" pripadnici hrvatske vojske ubili su ukupno 83 srpska civila.
Od tog broja, njih 30 ubijeno je u napadima na izbegličke kolone, a 53 osobe su ubijene u svojim kućama.
Prema podacima Dokumentaciono-informativnog centra Veritas iz aprila 2003, prvih dana maja 1995. ubijeno je ili nestalo 283 Srba iz zapadne Slavonije, među kojima 57 žena i devetoro dece do 14 godina starosti.
U julu 2010. na mesnom groblju u selu Medari u blizini Nove Gradiške u zapadnoj Slavoniji, ekshumirano je 28 tela, među njima i dece, iz zajedničke grobnice nastale tokom akcije "Bljesak", a u maju prošle godine ekshumirano je 48 Srba ubijenih u toj akciji na mesnom groblju u selu Vrboljani.
Dokumentaciono-informativni centar Veritas je saopštio, u novembru 2011, da je u Zagrebu identifikovano 14 posmrtnih ostataka Srba koji su poginuli u akciji hrvatske vojske i policije "Bljesak", kao i da je do sada eshumirano 111 srpskih leševa iz zajedničkih grobnica u Medarima (28), Okučanima (34), Vrboljanima (48) i u Šeovici (1).
Od ukupnog broja žrtava do sada je rasvetljena sudbina samo 75 lica, od toga 37 na području RS, bilo da su avionskim bombama ili artiljerijskim granatama ubijeni na desnoj obali Save, bilo da su na tu stranu reke mrtvi prevezeni ili umrli od zadobijenih povreda, dok je ostalih 38 identifikovano od marta prošle do aprila ove godine.
Civili koji nisu mogli ili nisu želeli da napuste ognjišta, ako su imali sreću da prežive, smešteni su u logore za civile, dok su srpska imanja i pravoslavne svetinje opljačkani, opustošeni i uništeni.
U "Bljesku" je zarobljeno oko 1.450 pripadnika Srpske Vojske Krajine.
Nakon zarobljavanja, hrvatski sudovi su velikih broj Srba osudili na dugogodišnje kazne zatvore za različite vrste navodnih zločcina, a nekoliko desetina zarobljenika bilo je više godina u zloglasnom logoru Lora u Splitu.
Dan po otpočinjanju akcije "Bljesak" bivši predsednik RSK Milan Martić naredio je raketiranje Zagreba koje je trajalo dva dana, zbog čega je kasnije optužen pred Haškim sudom i osuđen na 35 godina zatvora.
Snage bivše RSK ispalile su na grad 23 projektila i tada je poginulo šest ljudi, a 176 osoba je ranjeno.
Zbog ratnih zločina počinjenih u akciji "Bljesak" i "Oluja" Tribunal za ratne zločine u Hagu pripremao je optužnicu protiv tadašnjeg predsednika Hrvatske Franje Tuđmana (preminuo 1999. godine).
U aprilu 2001. godine haški istražitelji saslušali su bivšeg načelnika GŠ Hrvatske vojske Petra Stipetića, ali je on nakon sprovedene istrage oslobođen sumnji za zločine počinjene tokom akcija "Medački džep", "Bljesak" i "Oluja".
Haški istražitelji su, takođe, saslušali više osumnjičenih hrvatskih oficira, ali protiv njih nisu podignute optužnice.
U julu 2005. godine Tužilaštvo je primilo prijavu protiv generala Mladena Kruljca, zbog ratnog zločina u zapadnoj Slavoniji u vreme operacije "Bljesak".
Ta prijava prosleđena je i nadležnom tužilaštvu u Slavonskom Brodu, ali protiv njega nikada nije podignuta optužnica.
Mesec dana kasnije, povodom 10. godišnjice akcije Oluja, kojom su hrvatske snage povratile kontrolu nad Kninskom krajinom, tadašnji predsednik Hrvatske Stjepan Mesić unapredio je Kruljca u čin general-pukovnika.
MUP Republike Srpske je 2008. podneo krivične prijave Odeljenju za ratne zločine Tužilaštva BiH protiv najviših predstavnika hrvatske vojske i policije, ali je predmet još u "fazi analize".
I Tužilaštvo za ratne zločine Srbije otvorilo je pretkrivični postupak za krivično delo ratnog zločina protiv civilnog stanovništva počinjenog nad 10 meštana u selu Merdare, ali je i ovaj predmet još u "fazi prikupljanja informacija".
Nevladine organizacije Inicijativa mladih za ljudska prava za Hrvatsku i Srpski demokratski forum prošle sedmice podnele su krivičnu prijavu protiv počinilaca ratnih zločina protiv ratnih zarobljenika.
Prijava je podneta protiv nepoznatih počinilaca, odnosno komandira i odgovornih lica u jedinicama policije i vojske koje su maltretirale ratne zarobljenike u logorima smeštenim u nekoliko gradova, pre svega u Varaždinu, gde je tretman bio najbrutalniji.
U Varaždinu je oko 500 zarobljenika s područja Pakraca, koji su se predali 4. maja, dve sedmice bilo prebijano i mučeno, ali i lišavano sna i ponižavano.
Većina njih je nakon puštanja otišla konvojem UN-a u BiH.
U operaciji "Bljesak" Hrvatska je dovršila etničko čišćenje u kome je, počev od 1991. godine, iz zapadne Slavonije izgnano oko 67.000 Srba, a vratilo se samo 1.500, uglavnom, starijih ljudi.
"Bljesak" je potpuno promenio etničku strukturu tih krajeva u odnosu na 1991. jer su u kuće izbeglih Srba u velikom broju došli doseljenici iz BiH i s Kosova, pa tako i Okučani, pre rata srpska varošica, sada imaju više stanovnika Hrvata.
Upravo u Okučanima predstavnici hrvatske države svakog 1. maja kao pobedu slave dan kada su zauzeli zapadnu Slavoniju uz gubitke od 42 mrtva i 162 ranjena pripadnika svojih oružanih snaga.
(agencije/MONDO)
