Platforma Beograda za rešavanje pitanja Kosova strateški je dokument koji javnost u Srbiji dugo iščekuje, a tekst za koji se navodi da je nacrt tog dokumenta danas se pojavio na sajtu američkog analitičara Danijela Servera.
Ključna poruka je da će Beograd tražiti autonomiju za sve srpske sredine u pokrajini, po uzoru na Kataloniju, a status za SPC po uzoru na Vatikan.
Beograd traži demilitarizaciju Kosova: pokrajina bi - kako se navodi - bila proglašena demilitarizovanom zonom, u kojoj bi jedina naoražana formacija bila policija, a njen deo policija autonomnih oblasti. Garanti bezbednosti bi, kako piše, mogle da budu vojne snage EU, Vojska Srbije i oružane snage Albanije.
U skeniranom tekstu, koji je objavljen na sajtu www.peacefare.net sa oznakom "non-paper" (što se odnosi na nezvanični dokument), a čiju autentičnost u ovom trenutku nije moguće utvrditi, navodi se da Beograd za Zajednicu srpskih opština (ZSO) traži i pravo na dodatno finansiranje iz budžeta Srbije.
Kako se navodi, Srbija nije i nikad neće priznati Kosovo, a Beograd zahteva visok stepen teritorijalne i političke autonomije za srpske opštitine, kao i da se ta autonomija garantuje najvišim zakonskim aktima pokrajine i da iza nje stoje zvaničnici međunarodne zajednice.
Osim četiri opštitine na severu Kosova, autonomija se zahteva za opštintine Gračaica, Štrpce, Gora i druge u kojima žive Srbi, a za seoske enklave traži se status opština i specijalan status.
Ističe se da bi pri određivanju teritorija kojima bi trebalo omogućiti specijalni status, posebno izvan gradskih oblasti, "polazna tačka, gde god je moguće, trebalo da bude etnička struktura koja je postojala pre etničkog čišćenja".
Ova autonomija bi, kako se navodi, trebalo da predviđa postojanje autentičnih nadležnosti u sledećim sferama: obrazovanje, zdravstvena zaštita na svim nivoima, sport, kultura, sredstva javnog informisanja, zaštita prirodne sredine, urbano planiranje, poljoprivreda, šumarstvo, rudarstvo, vodoprivreda, lov i ribolov, energetika, telekomunikacija, trgovina i ekonomska politika, sudstvo, unutrašnji poslovi, fiskalna politika i finansije.
Vlasti u Zajednici srpskih opština Kosova i Metohije trebalo bi da imaju, u skladu sa najvišim pravnim aktima AP Kosovo, garantovanu mogućnost za uspostavljanje direktne saradnje sa republičkim vlastima, kao i pravo na dodatno finansiranje iz sredstava predviđenih budžetom Srbije.
ZSO bi trebalo i da nezavisno odlučuje o upotrebi simbola kao što su zastava i himna, dok bi vlasti pokrajine trebalo da precizno definišu upotrebu simbola pokrajine, kao i zajedničku upotrebu simbola pokrajine i teritorijalne autonomije.
"ZSO bi trebalo da ima svoju skupštinu i izvršno veće, čiji bi zadatak bio sprovođenje zadataka iz okvira svojih nadležnosti", navodi se u objavljenom tekstu.
Dokument predviđa i uspostavljanje specijalnog ugovornog odnosa između Srpske pravoslavne crkve i privremenih kosovskih institucija.
To, kako se navodi, podrazumeva da se uzme u obzir primer statusa Rimokatoličke crkve u Italiji, koja je rešena Lateranskim ugovorima. Tim međunarodnim ugovorima iz 1929. godine uređen je položaj te crkve u Italiji, koja je priznala suverenost Svete stolice.
Političko rešenje, koje bude usvojeno kao rezultat pregovora, predviđa da bi najviši pravni akt AP KiM trebalo da obezbedi trajne garancije za povratak raseljenih, a naglašava se i neophodnost uspostavljanja uslova za održiv povratak.
Kako se navodi, pregovori bi morali da rezultiraju stvaranjem mehanizma koji bi omogućio uključivanje predstavnika Srba i nealbanaca u sve institucije pokrajinske vlasti, kako bi se izbegla majorizacija.
Beograd predlaže i podelu Kosova i Metohije na nekoliko regiona, među kojima bi poseban region bila ZSO.
Srpska strana predlaže i formiranje dvodomne skupštine pokrajine, u kojoj bi gornji dom predstavljao "dom regiona i verskih zajednica", a donji - "dom građana". U Gornjem domu, predstavnici svih regiona i verskih zajednica bili bi ravnopravno zastupljeni, dok bi u Donjem domu, srpsko i nealbansko stanovništvo bilo zastupljeno u skladu sa garantovanim kvotama i izbornim rezultatima. Predsedavajući jednog od dva doma, kao i potpredsednik jednog od dva, trebalo bi da bude predstavnik Srba ili nealbanaca.
U komentaru Platforme pod nazivom "Zemlja mašte" (Fantasyland), Server - koji je poznat po proalbanskim stavovima - ocenjuje da "svako ko je mislio da je Srbija omekšala svoj stav prema Kosovu, danas mora biti razočaran".
Po njemu, Platforma je "ogroman korak unazad" u stavu Srbije, jer se "Srbija pretvara da ispunjava zahtev međunarodne zajednice za rasformiravanje ilegalnih srpskih institucija tak što ih legalizuje i ujedinjuje, uz čitavu 'autonomnu pokrajinu' koja je pod suverenitetom Srbije".
On kaže da će odnos prema dugo očekivanoj srpskoj platformi biti "ogroman izazov" za EU i SAD i zaključuje da bi bila "velika greška" ako bi makar i neki deo nacrta bio uzet kao osnova za pregovore.
Sadržaj nacrta platforme za KiM objavio je danas i prištinski list "Koha ditore", a pojedine delove pre nekoliko dana preneo je i list "Večernje novosti".
Predsednik Srbije Tomislav Nikolić održao je danas seriju razgovora sa liderima opozicije, kojima je predstavio platformu o KiM.
(Tanjug, foto: Beta, Vladimir Milovanović)
Beograd traži demilitarizaciju Kosova: pokrajina bi - kako se navodi - bila proglašena demilitarizovanom zonom, u kojoj bi jedina naoražana formacija bila policija, a njen deo policija autonomnih oblasti. Garanti bezbednosti bi, kako piše, mogle da budu vojne snage EU, Vojska Srbije i oružane snage Albanije.
U skeniranom tekstu, koji je objavljen na sajtu www.peacefare.net sa oznakom "non-paper" (što se odnosi na nezvanični dokument), a čiju autentičnost u ovom trenutku nije moguće utvrditi, navodi se da Beograd za Zajednicu srpskih opština (ZSO) traži i pravo na dodatno finansiranje iz budžeta Srbije.
Kako se navodi, Srbija nije i nikad neće priznati Kosovo, a Beograd zahteva visok stepen teritorijalne i političke autonomije za srpske opštitine, kao i da se ta autonomija garantuje najvišim zakonskim aktima pokrajine i da iza nje stoje zvaničnici međunarodne zajednice.
Osim četiri opštitine na severu Kosova, autonomija se zahteva za opštintine Gračaica, Štrpce, Gora i druge u kojima žive Srbi, a za seoske enklave traži se status opština i specijalan status.
Ističe se da bi pri određivanju teritorija kojima bi trebalo omogućiti specijalni status, posebno izvan gradskih oblasti, "polazna tačka, gde god je moguće, trebalo da bude etnička struktura koja je postojala pre etničkog čišćenja".
Ova autonomija bi, kako se navodi, trebalo da predviđa postojanje autentičnih nadležnosti u sledećim sferama: obrazovanje, zdravstvena zaštita na svim nivoima, sport, kultura, sredstva javnog informisanja, zaštita prirodne sredine, urbano planiranje, poljoprivreda, šumarstvo, rudarstvo, vodoprivreda, lov i ribolov, energetika, telekomunikacija, trgovina i ekonomska politika, sudstvo, unutrašnji poslovi, fiskalna politika i finansije.
Vlasti u Zajednici srpskih opština Kosova i Metohije trebalo bi da imaju, u skladu sa najvišim pravnim aktima AP Kosovo, garantovanu mogućnost za uspostavljanje direktne saradnje sa republičkim vlastima, kao i pravo na dodatno finansiranje iz sredstava predviđenih budžetom Srbije.
ZSO bi trebalo i da nezavisno odlučuje o upotrebi simbola kao što su zastava i himna, dok bi vlasti pokrajine trebalo da precizno definišu upotrebu simbola pokrajine, kao i zajedničku upotrebu simbola pokrajine i teritorijalne autonomije.
"ZSO bi trebalo da ima svoju skupštinu i izvršno veće, čiji bi zadatak bio sprovođenje zadataka iz okvira svojih nadležnosti", navodi se u objavljenom tekstu.
Dokument predviđa i uspostavljanje specijalnog ugovornog odnosa između Srpske pravoslavne crkve i privremenih kosovskih institucija.
To, kako se navodi, podrazumeva da se uzme u obzir primer statusa Rimokatoličke crkve u Italiji, koja je rešena Lateranskim ugovorima. Tim međunarodnim ugovorima iz 1929. godine uređen je položaj te crkve u Italiji, koja je priznala suverenost Svete stolice.
Političko rešenje, koje bude usvojeno kao rezultat pregovora, predviđa da bi najviši pravni akt AP KiM trebalo da obezbedi trajne garancije za povratak raseljenih, a naglašava se i neophodnost uspostavljanja uslova za održiv povratak.
Kako se navodi, pregovori bi morali da rezultiraju stvaranjem mehanizma koji bi omogućio uključivanje predstavnika Srba i nealbanaca u sve institucije pokrajinske vlasti, kako bi se izbegla majorizacija.
Beograd predlaže i podelu Kosova i Metohije na nekoliko regiona, među kojima bi poseban region bila ZSO.
Srpska strana predlaže i formiranje dvodomne skupštine pokrajine, u kojoj bi gornji dom predstavljao "dom regiona i verskih zajednica", a donji - "dom građana". U Gornjem domu, predstavnici svih regiona i verskih zajednica bili bi ravnopravno zastupljeni, dok bi u Donjem domu, srpsko i nealbansko stanovništvo bilo zastupljeno u skladu sa garantovanim kvotama i izbornim rezultatima. Predsedavajući jednog od dva doma, kao i potpredsednik jednog od dva, trebalo bi da bude predstavnik Srba ili nealbanaca.
U komentaru Platforme pod nazivom "Zemlja mašte" (Fantasyland), Server - koji je poznat po proalbanskim stavovima - ocenjuje da "svako ko je mislio da je Srbija omekšala svoj stav prema Kosovu, danas mora biti razočaran".
Po njemu, Platforma je "ogroman korak unazad" u stavu Srbije, jer se "Srbija pretvara da ispunjava zahtev međunarodne zajednice za rasformiravanje ilegalnih srpskih institucija tak što ih legalizuje i ujedinjuje, uz čitavu 'autonomnu pokrajinu' koja je pod suverenitetom Srbije".
On kaže da će odnos prema dugo očekivanoj srpskoj platformi biti "ogroman izazov" za EU i SAD i zaključuje da bi bila "velika greška" ako bi makar i neki deo nacrta bio uzet kao osnova za pregovore.
Sadržaj nacrta platforme za KiM objavio je danas i prištinski list "Koha ditore", a pojedine delove pre nekoliko dana preneo je i list "Večernje novosti".
Predsednik Srbije Tomislav Nikolić održao je danas seriju razgovora sa liderima opozicije, kojima je predstavio platformu o KiM.
(Tanjug, foto: Beta, Vladimir Milovanović)
